Z poprzedniej lekcji już wiesz, że sposób gry zależy m.in. od sposobu ustawienia pionków. I dotyczyć może nawet pojedynczych pionków!
W tej lekcji poznasz kilka zagrożeń związanych ze strukturą pionków ale też szans.

♔

Grupa pionów oddzielona pustą kolumną (bez pionów) od pionów tego samego koloru nazywa się wyspą pionków.
Kiedy więcej pionów jest ze sobą połączonych, mamy większe możliwości ochrony jeden przez drugiego. Wyspa pionów takiej ochrony częściowo pozbawiona. I stąd wzięła się ogólna reguła, aby się starać mieć jak najmniej wysp pionków.

Diagram obok daje przykład niebezpieczeństw związanych z posiadaniem zbyt wielu wysp pionków. Struktura pionków czarnych wykazuje dwie grupy piankowe, a białych trzy: piony białych na kolumnach c i d są słabe. Gdyby pion białych na a3 był na b2 wszystko byłoby w porządku. Jak to wykorzystać? Najlepszym ruchem dla czarnych jest 1...Gc4! Za jednym zamachem załatwia trzy sprawy: 1. Zagranie to prowadzi do wymiany figury ("Gd3"), która może być bardzo groźna w ataku na króla, 2. Uniemożliwia przeciwnikowi przesunięcie pionka z kolumny c na pole c4 i utworzenie pary pionów, 3. Zwalnia pole d5 dla skoczka, który może wzmocnić nacisk na piona na c3.

I. Pionki połączone oprócz innych ich walorów, które zostały omówione w innych tematach, w końcówkach też stanowią silną broń.

Popatrz na diagram obok. Jeżeli na posunięciu będą czarne, to król zbije pionka na f5 i nie wpusci białego króla na pola kluczowe. Jeżeli na posunięciu będą białe, to nie mogą teraz ruszyć królem - on nie zdąży obronić pionka na f5 i czarney król znów zablokuje pola kluczowe pionka stojącego na g2...

Popatrz na diagram obok. Tutaj trzeba uważać, by nie dać pata.

II. Pion izolowany to jeden pionek, który na sąsiednich kolumnach nie ma wsparcia pionka tego samego koloru. Nie może zatem liczyć na wsparcie i to czyni go słabym. Dlaczego? Bowiem musi być broniony przez jakąś figurę, dlatego nie może ona brać udziału w innych planach.
Zapamiętaj kilka zasad związanych z pionkiem izolowanym:
1. Pion izolowany winien posuwać się do przodu, zarówno aby zdobyć przestrzeń, jak i w celu wymiany za innego piona. Dlatego niesłychanie ważne jest (dla obu stron), aby kontrolować pole przed pionkiem izolowanym.
2. Pionki izolowane są słabe kiedy na szachownicy jest mało figur. Dlatego mając takiego piona należy jak najszybciej wyprowadzić figury do gry i unikać wymian.
3. Pojedynczy pionek izolowany w końcówce może stać się słabością. Dlatego grając przeciwko takiemu pionkowi należy dążyć do wymian i przechodzic do końcówki.

Popatrz na diagram obok. Czarne mają na "e6" izolowanego piona, który jest broniony przez dwie ciężkie figury. Lepiej stałby na "e5", gdzie byłby broniony przez trzy bierki czarnych. Dlatego białe grają na "e5" skoczkiem, którego nie może wygonić stamtąd żaden pionek czarnych, a jedynym sposobem jego usunięcia jest wymiana. A już wiesz, że grając przeciwko izolowanemu pionkowi wymiany są korzystne.

W końcówce pionki izolowane jeżeli są dwa mogą wygrać, niekiedy nawet bez pomocy króla. Jednak muszą być spełnione jednocześnie dwa warunki:
- pionki muszą stanąć na jednej linii i czarny król wówczas nie może ich atakować
- musi być zachowane "prawo rodziny".

Spójrz na diagram obok. Własnie białe zagrały tak, aby pionki stanęły na jednej linii. Czarne są na posunięciu. W tym przykładzie król wykonując posuniecie pomagał swoim pionkom.

Prawo rodziny zwane jest też regułą 7.
Dwa izolowane pionki mogą dojść do linii przemiany bez pomocy króla, jeżeli suma ilości pól oddzielających pionki i ilość wierszy (licząc do początku własnego obozu), na których znajdują się pionki jest większa lub równa 7. Jednocześnie - by pionki poradziły sobie samodzielnie, ilość pół pomiędzy pionkami musi być większa niż 1.

Spójrz na diagram obok. Na posunięciu są czarne. Ich pionki są ustawione na jednej linii.

Spójrz na diagram obok. Na posunięciu są czarne. Czy działa "prawo rodziny"? Nie! Suma lini na której sa pionki oraz ilość pól między nimi jest 7, ale odległośc miedzy pionkami nie jest przynajmniej 2.

Poniżej zobaczysz kilka przykładów związanych z prawem rodziny.

Spójrz na diagram obok. Białe zagrały właśnie b6 i próbują przełomu.

Spójrz na diagram obok. Białe zagrały Wd2?

III. Piony zdublowane (zdwojone) to taka grupa, która składa się z dwóch pionów tego samego koloru, znajdujących się na tej samej kolumnie. Mogą odstraszać figury przeciwnika od sąsiednich kolumn. Jednak jako zespół atakujący są niemal bezużyteczne. Pole bezpośrednio przed zdwojonymi pionkami jest niezabezpieczone, a one same nie stworzą falangi bez wcześniejszego zbicia którejś z bierek przeciwnika.
.

Z pewnością fatalna sytuacja powstanie wtedy, gdy zdwojone piony będą izolowane i będą stały na półotwartej kolumnie, tak jak np. pionki czarnych na kolumnie c [diagram obok], Są one łatwym celem dla białych, ponieważ można je łatwo zaatakować wzdłuż otwartej linii i jednocześnie nie ma możliwości obrony żadnego z nich innym plonem.

Kiedy zdwojone piony tworzą wiele wysp, stają się bardzo mało przydatne.

Bywają jednak rzadkie sytuacje, w których zdublowane pionki są przydatne. Popatrz na poniższy diagram. Widzimy tu zdwojone pionki bronione przez króla. Na posunieciu są białe.
Nigdy nie należy się spieszyć z przesunięciem tylnego pionka. Popatrz na diagram poniższy. Białe podciągały tylnego pionka i tylko zremisują.