Po rozwinięciu figur i zabezpieczeniu króla dalszy sposób gry zależy m.in. od sposobu ustawienia pionków. Mogą one ograniczać figury lub też wyznaczać ich posunięcia.
Rola pionków w tym zadaniu wynika z ich liczebności i stateczności, czyli z faktu, że poruszają się tylko do przodu.

♔

Powstrzymanie ataku - silne połączone piony

Spójrz na diagram obok. To znana ci pozycja, w której silne połączone białe pionki na polach c3 i d4 kontrolują wszystkie pola wzdłuż poprzedzającego je rzędu. Pionki stojące ramię w ramię kontrolują pola przed pionkiem sąsiadem. Pionek na e4 jest przednim pionkiem całego układu - jest ważny bo sięga aż do obozu przeciwnika. Takie ustawienie pionków jest przede wszystkim ustawieniem obronnym - żadna figura czarnych nie podejdzie do tych pionów - dlatego białe winny prowadzić grę na skrzydle królewskim. Z powyższego powodu czarne też swój atak figurami winien prowadzić na skrzydle hetmańskim, aby pominąć umocnienia białych, albo też próbują rozbić tę strukturę białych idąc pionami po kolumnach a i b. Przypomnij sobie ten sposób gry z Lekcji P 25 Zauważ, że czarne piony stoją również w charakterystycznej formacji. Pionki od c7 do e5 tworzą łańcuch, ale o jego znaczeniu przeczytasz poniżej.

Kierunek ataku - wspierające się pionki
Łańcuch pionków, to ciągu pionków, które dotykają jeden drugiego i chronią siebie wzajemnie od początku do końca. Pierwszego piona, na którym wspiera się łańcuch nazywamy bazowym (odstałym). Z reguły to on decyduje o sile/słabości łańcucha pionowego.
Przedni pionek sięga najdalej do obozu przeciwnika i jest najgroźniejszy bo kontroluje dwa wolne pola.
Łańcuch pionów wyznacza kierunek, w którym powinniśmy prowadzić atak.

Spójrz na diagram obok. Łańcuch pionków czarnych od b7 do d5 skierowany jest na skrzydło królewskie. Taki łańcuch nazywany jest łańcuchem pionka d5. Plany czarnych są tu proste: atak figurami na skrzydle królewskim, zanim białe rozbiją łańcuch czarnych pionów. Plan białych też jest prosty i wyznaczony kierunkiem łańcucha pionków białych (od f2 - pionek bazowy, do d4). Białe rezygnują z ataku na pozycję czarnego króla i starają się uzyskać przewagę na skrzydle hetmańskim. Jednym z planów białych jest próba rozbicia czarnego łańcucha pionów marszem piona po kolumnie b. Przypomnij sobie ten sposób gry z Lekcji P 30 Ciekawostka: taki układ pionków zwany jest strukturą karlsbadzką.

Nie przeszkadzają w ataku - otwarte linie
Często układ pionków, nie wyznacza kierunku ataku, ale ich rozmieszczenie wpływa na aktywny sposób gry figurami.

Spójrz na diagram obok. Nie ma białych pionków na kolumnach d, e i g. Te kolumny są półotwartymi i otwartymi liniami, które należy wykorzystać do ataku ciężkimi figurami bezpośrednio na pozycję przeciwnika. W jaki sposób? Po prostu postawić na tych kolumnach ciężkie figury. Wykorzystanie takiego układu pionków możesz zobaczyć w partii zwanej Obroną Rosyjską. Znaczenie otwartych linii zobaczysz w Lekcji S 15

Nie przeszkadzają w ataku - przekątne
Układ pionków może nie tylko wyznaczać sposób gry wieżami, ale ich rozmieszczenie wpływa na aktywny sposób gry gońcami

Spójrz na diagram obok. Nie ma czarnego piona na linii c i już wiesz z poprzedniego przykładu, że jest to dla czarnych świetna kolumna do ataku wieżą. Ale spójrz na pionka na g3. Jego znaczenie polega na tym, że nie zajmuje pola g2, na którym może stanąć czarnopolowy goniec i w ten sposób kontrolować najdłuższą przekątną. Dzięki tak ustawionym pionom plan czarnych jest prosty: po opanowaniu centrum konstruować atak na skrzydle hetmańskim. Wynika to wprost ze specyficznego ustawienia pionków, które nazywa się formacją smoka (formacją smoczą). Na taką koncepcję gry Białe mogą przedstawić w zasadzie jeden pomysł: próbę rozbicia struktury pionowej czarnych na skrzydle królewskim.