Ich znaczenie wynika z ich liczności oraz z ustawienia, które kontrolując (lub nie) określone pola ogranicza i wyznacza posunięcia figur. Z tego powodu pola kontrolowane przez piony są poza zasięgiem figur, które chciałyby się tam przemieścić. Dlatego należy używać pionów, tak aby kontrolować jak najwięcej ważnych pól na szachownicy.
Pionki poruszają się tylko przed siebie, a biją na skos do przodu. Dlatego częstokroć same siebie blokują. Kiedy tak się dzieje, na szachownicy powstaje blokada i pozostałe bierki muszą je okrążać. Tak więc pionki ograniczają ruchy innych bierek nie tylko dlatego, że kontrolują pola, ale też dlatego, że je zajmują!
♔
W partii szachowej działania pionów są zarówno dynamiczne, jak i statyczne.|
Najbardziej charakterystyczne jest dynamiczne działanie pionów, które daje możliwości ataku lub kontrataku:
- pionki biorą aktywny udział w walce o centrum, - właściwie ustawione pionki zapewniają prawidłowy i szybki rozwój figur. - poświęcenie pionków w otwarciu powinno umożliwiać szybkie wprowadzenie figur do gry. - dzięki przeprowadzonej wymianie pionów lub ofierze pionka otwiera się linie lub przekątne, zwiększając siłę bojową figur. - zaatakowanie pionem figury zmusza przeciwnika do wykonania posunięcia tą figurą, - pionki stwarzają zagrożenie podwójnego uderzenia, - pionki stwarzają groźbę atakowania związanych figur, co pozwala na osiągnięcie korzyści materialnych, - pionek może przemienić się w figurę. |
Atak, to sposób walki, który jest niezbędny do uzyskania korzyści i jednocześnie strat u przeciwnika.
Atak jest dwóch rodzajów:
- taktyczny,
- strategiczny.
Taktyczny atak to bezpośredni atak na bierki przeciwnika.
Obiektem ataku może być też: skrzydło, centrum, słaby punkt czy słaba linia.
Atakować można rozpocząć wtedy, gdy:
- masz lepszy rozwój figur;
- masz więcej możliwości manewrowania figurami;
- jest źle chroniony król przeciwnika;
- w pozycji przeciwnika zauważysz braki w rozwoju figur,
- w pozycji przeciwnika istnieją słabości,
Pionki mogą uczestniczyć w ataku taktycznym jak i strategicznym.
Pionki w debicie
Na początku partii uczestniczą w walce o zapewnienie właściwego rozwoju figur i opanowanie ważnych punktów strategicznych na szachownicy.
Pionki w grze środkowej
W tej części uczestniczą często bardzo aktywnie w ataku, ale też są ważnym elementem w działalności obronnej: zauważ, że król po roszadzie przez znaczną część partii ukrywa się za pionami.
Od ustawienia pionów zależy konstruowanie dalszych planów gry.
 |
Popatrz na diagram obok. Obie strony zakończyły debiut i schowały króle za pionami wykonując roszadę.
Białe pionki odgrywają ważną rolę: - na e4 i d3 walczą o centrum, - na c3 i d3 zabezpieczają pozycję białych przed wtargnięciem czarnych figur - na f2 i g2 zabezpieczają króla przed bezpośrednimi atakami czarnych. Ich ustawienie powoduje, że podstawowy plan gry białych to atak na skrzydle królewskim. |
Pionki w końcówce
W końcowej fazie partii piony nabierają szczególnego znaczenia, Ich ocena nie polega już na wartości nominalnej (przypominam 1 pkt.), ale na prawdopodobieństwie przeistoczenie w figurę. W końcówce często właśnie dzięki pionowi zawdzięcza się osiągnięcie zwycięstwa. Szczególnie, kiedy większość figur wymieniła się, a nadzieję na wygranie daje promocja piona na ciężką figurę
 |
Białe zaczynają grę i wygrywają dzięki wolnemu pionkowi na kolumnie "c". Ruch c7 !
Pion „c" szybko dotrze do linii przemiany. Jedynie czarna wieża może go powstrzymać, zbijając go. W tym momencie pion „c” osiągnął już wartość tej wieży. W przypadku kiedy czarna wieża nie zbije pionka, przemieni się on w hetmana. |
Nie lekceważ pionów!
Pamiętaj, że pion — w przeciwieństw do figur — nie może wrócić na poprzednio zajmowaną pozycję. Posunięcia pionami powinny być szczególnie dobrze przemyślane, a przede wszystkim te, które związane są z ofiarą pionka lub pionków.